Cefndir Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr
Wedi’i leoli ar arfordir de Cymru ac yn hafal o ran pellter oddi wrth Gaerdydd ac Abertawe, mae Cyngor Bwrdeistref Pen-y-bont ar Ogwr yn gartref i hunaniaeth leol gref ac yn rhywle lle mae cymuned yn dal i gyfrif.
Mae bwrdeistref sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn cwmpasu tua 100 milltir sgwâr gyda phoblogaeth o 145,760 (cyyfrifiad 2021).
Mae gennym ddaearyddiaeth amrywiol, gyda chymoedd hardd i’r gogledd a 12.5 milltir o arfordir a thraethau yn y de. Mae oddeutu 145,000 o bobl yn byw yn y sir a’i threfi mwyaf yw Pen-y-bont ar Ogwr ei hun, Maesteg a thref glan-môr Porthcawl.
Mae’r M4 yn rhedeg yn union drwy ganol y fwrdeistref sirol, ac mae gennym gysylltiadau rheilffordd prif linell i Gaerdydd a Llundain i’r dwyrain, ac Abertawe i’r gorllewin.
Mae ein hasedau yn ein helpu i gadw ein cymunedau gyda chysylltiadau da ac yn cael eu cefnogi. Heb ein tir, ein hadeiladau, ein ffyrdd a’n llwybrau cerdded, ni fyddem yn gallu darparu’r rhan fwyaf o’n gwasanaethau.
Rydym hefyd yn cynnal 882km o rwydwaith ffyrdd a 613.72km o hawliau tramwy cyhoeddus, sy’n cynnwys llwybrau cerdded. Mae hyn yn bellach na’r pellter o Ben-y-bont ar Ogwr i John O’Groats!
Mae dangosyddion economaidd y sir yn gyson gyda llawer o Gymru, er bod cyflogaeth a lefelau incwm ychydig yn uwch na’r cyfartaledd i Gymru. Fodd bynnag, maent yn parhau i fod yn is na gweddill y DU, ac mae datblygiad economaidd yn parhau i fod yn flaenoriaeth i’r ardal.
Mae ein poblogaeth yn tyfu’n gynt nag yn unman arall yng Nghymru a disgwylir i ni fod yn gartref i dros 150,000 o bobl erbyn 2033. Yn ogystal â phobl yn symud i’r ardal, mae hyn yn rhannol oherwydd disgwyliad oes hirach (mae ychydig dros 20% o’n poblogaeth yn 65 oed a throsodd) – mae rheoli anghenion pobl hŷn yn ein cymuned yn ddim ond un o’r heriau cymhleth mae’r cyngor yn eu hwynebu. Mae lles yn flaenoriaeth i’r awdurdod a’i bartneriaid, ac mae yna gyfle sylweddol i wella rhai o’n prif ddangosyddion iechyd, yn arbennig ynghylch gordewdra, beichiogrwydd ymysg merched ifanc a lefelau o ddefnyddio alcohol. Mae yna hefyd wahaniaethau sydd wedi bodoli ers amser o ran disgwyliad bywyd rhwng yr hen gymunedau glofaol yn y cymoedd a’r cyfartaledd cenedlaethol, ac mae’r cyngor yn buddsoddi mewn adnoddau sylweddol i hyrwyddo ffordd o fyw iach ar draws ein cymunedau.
Er ein bod yn fwrdeistref sirol cymharol fach, mae Pen-y-bont ar Ogwr yn cynnig amrywiaeth sylweddol o ran ei thirweddau a’i ffordd o fyw. Mae ein treftadaeth lofaol a’r hanes a rennir yn parhau i fod yn bresennol yng nghymunedau bach, agos-atoch cymoedd Llynfi, Garw ac Ogwr, ond mae creu cyfleoedd economaidd ar gyfer y cymunedau hyn yn parhau i fod yn her. Mae ein darn arfordirol bychan o dir yn gyrchfan poblogaidd i ymwelwyr ac yn lleoliad delfrydol ar gyfer ystod eang o weithgareddau hamdden a chwaraeon, tra mae ein pellter oddi wrth Gaerdydd yn ei gwneud hi’n hawdd i gael mynediad at amrywiaeth eang o chwaraeon a digwyddiadau diwylliannol yn y ganolfan fyd-enwog, Stadiwm Principality.
Mae Parc Cenedlaethol Bannau Brycheiniog hefyd o fewn cyrraedd yn rhwydd i’r fwrdeistref sirol, ac mae’n cynnwys rhai o’r tirweddau naturiol mwyaf trawiadol yng Nghymru.
Sut bynnag y byddwch yn dewis treulio eich amser hamdden, fe welwch fod Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn fan cychwyn delfrydol.